เกษตรผสมผสานที่ทำแล้ว “สุขใจ”
สำหรับระบบเกษตรผสมผสานหรือ Intergrated Farming System ระบบเกษตรที่มีการเพาะปลูกพืชและการเลี้ยงสัตว์ต่างๆ ผักหลายชนิดอยู่ในพื้นที่เดียวกันภายใต้ การเกื้อกูลและประโยชน์ต่อกันและกันอย่างมีประสิทธิภาพอย่างสูงที่สุดเลยก็ว่าได้ โดยอาศัยหลักการอยู่ร่วมกันระหว่างพืชสัตว์ และสิ่งแวดล้อมต่างๆที่อยู่ร่วมกันแบบการดำเนินการ ที่มีความสำคัญซึ่งกันและกัน ในแต่ละชนิดอย่างเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมทางกายภาพได้อีกด้วย รวมไปถึงเศรษฐกิจสังคมและการใช้แรงงานเงินทุนที่ดิน และปัจจัยอื่นๆที่เรียกได้ว่าเป็นการผลิตและทรัพยากรธรรมชาติได้ อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพมากที่สุดอีกด้วย อีกทั้งยังสามารถที่จะนำเอาอุปกรณ์และวัสดุเหลือใช้ จากผลิตชนิดเหล่านั้นมาหมุนเวียน ใช้ประโยชน์ในการผลิตอีก กับการผลิตได้อย่างครบวงจรเลยก็ว่าได้
สำหรับแนวคิด ดังกล่าวมีหลักการพื้นฐานที่สำคัญอยู่ 2 ประการด้วยกันนั่นก็คือ
- กิจกรรมการเกษตรตั้งแต่ 2 กิจกรรมขึ้นไป ที่มีความผสมผสานกัน
- ต้องเกิดการเกื้อกูลผลประโยชน์ระหว่างกิจกรรมต่างๆด้วยเช่นกัน
จึงทำให้ระบบไร่นาสวนผสมดังกล่าวนี้ และเป็นระบบเกษตรที่มีกิจกรรมผลิตหลายๆรูปแบบ กิจกรรมเพื่อตอบสนองต่อการบริโภค และลดความเสี่ยงจากราคาผลผลิตต่างๆ ที่มีความไม่แน่นอนได้เป็นอย่างดีเลยก็ว่าได้โดยโดยไม่ได้ มีการจัดการกิจกรรมการผลิตเหล่านั้นเพียงอย่างใด อย่างหนึ่ง แต่จะเป็นการผสมผสานเกื้อกูลซึ่งกันและกันเพื่อลดต้นทุน การผลิตและคำนึงถึงสภาพแวดล้อม เหมือนเกษตรการทำไร่นาสวนผสมผสานอาจจะมีการเกื้อกูลกัน จากกิจกรรมการผลิตต่างๆได้บ้าง แต่กลไกการผลิตขึ้นเหล่านี้นั้นก็เป็นไปได้อย่างแน่นอน ในการที่จะสร้างความรู้ความเข้าใจได้อีกด้วย
ดังนั้น จึงทำให้แนวคิดดังกล่าวในการทำหาระบบในการผลิตในไร่นา ที่สามารถที่จะใช้ประโยชน์จากพื้นที่ดังกล่าว ในการทำกินได้โดยเฉพาะที่มีขนาดเล็ก เพื่อลดความเสี่ยงจากการผลิตได้ลดการพึ่งพิงเงินทุนและปัจจัยการผลิตรวมไปถึง อาหารจากภายนอกได้เป็นอย่างดีและเศษพืช และมูลสัตว์ ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากกิจกรรมการผลิตต่างๆ ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในไร่นา และทำให้เกิดผลผลิตและรวมไปถึงรายได้เพิ่มขึ้นและระบบการผลิตดังกล่าวคือ มีวัตถุประสงค์เพื่อที่จะสร้างความมั่นคง ในด้านรายได้เป็นอย่างดีเพื่อที่จะลดการพึ่งพาด้านเงินทุน และปัจจัยการผลิตรวมถึงอาหารจากภายนอกได้ หรือรวมไปถึงให้เกิดการประหยัดทางขอบข่ายอีกด้วย และรวมไปถึงพื้นที่เกษตรขนาดวิธีจำกัดอีกด้วย ซึ่งนอกจากนี้เราจะสามารถเพิ่มพูนความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ และลดการทำลายสิ่งแวดล้อม ทำให้เกษตรมีความเป็นอิสระในการดำรงชีวิตได้
โดยหลักๆแล้วนั้น จะเป็นแนวทางหลักในการบริหารจัดการที่ดินและน้ำอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อการเกษตร ในที่ดินขนาดเล็กที่ให้เกิดประโยชน์อย่างสูงที่สุดด้วย หลักเกษตรและเศรษฐกิจพอเพียงตามพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้ทำการพระราชทานพระราชดำริดังกล่าวไว้ เพื่อเป็นการช่วยเหลือเกษตรกร และการจัดการพื้นที่แบ่งเป็น 4 ส่วน โดยมีอัตราอยู่ที่ 30 : 30 : 30 : 10 ที่เรียกได้ว่าแบ่งสัดส่วนกันอย่างชัดเจนเลยทีเดียว
โดยชุดแรกคือการขุดสระเก็บกักน้ำในพื้นที่ ดังกล่าวนี้นั้นจะมีการกินพื้นที่ประมาณ 30% เองที่จะขุดสระน้ำเพื่อเก็บน้ำไว้ใช้อย่างสม่ำเสมอ ตลอดทั้งปีและรวมไปถึงการปลูกข้าวที่อยู่ในพื้นที่ ประมาณ 30% ในการปลูกข้าวในฤดูฝน เพื่อใช้เป็นอาหารประจำวันสำหรับครัวเรือน ให้เพียงพอตลอดทั้งปีด้วยเช่นกัน การปลูกผลไม้และไม้ยั่งยืน พืชไร่พืชผักใช้พื้นที่อีก 30% ในการปลูกไม้ผลและไม้ยืนต้น ที่มีให้เลือกอย่างผสมผสานที่สุดและมีความหลากหลาย ในพื้นที่เดียวกันเพื่อใช้เป็นอาหารประจำวัน
เหลือจากการบริโภคจะสามารถนำไปขายได้อีกด้วย ในส่วนอีก 10% นั่นคือที่อยู่อาศัยในการใช้เป็นที่เลี้ยงสัตว์และถนนหนทางคันดิน โรงเรือน ในการก่อสร้างอื่นๆรวมไปถึง คอกเลี้ยงสัตว์เรือนเฉพาะเก็บผลิตผลทางการเกษตร โดยปฏิบัติทฤษฎีนี้สามารถปฏิบัติได้จริงและพื้นที่เหล่านี้ สามารถสร้างประโยชน์ได้สูงที่สุดอีกด้วย ให้กับเกษตรกรที่มีปัญหาในเรื่องของการจัดสรรปันส่วน และการจัดการสิ่งต่างๆได้เป็นอย่างดี และนี่จึงเป็นอีกหนึ่งหนทางที่จะนำชี้ทางสว่างให้กับเกษตรกรได้อีกด้วย